تسمه تایم چیست و چه وظایفی در خودرو برعهده دارد
اغلب هر آنچه درباره یک موتور خوب به گوشمان رسیده، موتوری است که سیستم احتراق و جرقه‌زنی آن خاص باشد و یا اینکه تعداد سیلندرها یا سوپاپ‌هایش زیاد باشد و حتی اینکه توربو شارژر یا سوپر شارژر داشته باشد؛ اما همه این قابلیت‌ها در صورتی که موتور نتواند در زمان‌های بسیار دقیق سوپاپ‌هایش را باز و بست کند، هیچ فایده‌ای ندارد. وظیفه خطیر و حیاتی که تنها از یک تسمه ساده ساخته است؛ تسمه تایم.
همین نوار لاستیکی که گهگاه از آن به اسم تسمه تایمینگ نیز یاد می‌شود، بخش جدایی ناپذیر هر موتور احتراق داخلی است. به نظر می‌رسد اسمی که برای این قطعه انتخاب شده، از سوی مهندسان هوشمند اولیه بوده است. چراکه شاید در ظاهر عملکرد اصلی این قطعه کنترل دریچه گاز و سوخت باشد ولی عملاً وظیفه اصلی آن کنترل میل بادامک‌هایی است که باید در دقیق‌ترین زمان ممکن در دقیق‌ترین جای ممکن باشند.
گفته می‌شود از این قطعه برای اولین بار در سال 1945 پرده‌برداری شد. خودروهای پنهارد در دهه 50 کاربرد تسمه تایم را توسعه دادند؛ اما در واقع این آلمان‌ها بودند که در ابتدای دهه 60 میلادی کاربرد تسمه فوق را مهندسی کردند. برند آلمانی Glas در سال 1962 تولید و استفاده از این قطعه را روی مدل 1004 به صورت انبوه آغاز کرد و از آن زمان به بعد تمام خودروهایی که با موتور احتراق داخلی تولید می‌شدند، به‌نوعی مجبور به استفاده از تسمه زمان‌بندی شدند.
ویژگی‌های تسمه تایم
از آنجایی که تسمه تایم میل‌لنگ را به میل سوپاپ متصل می‌کند در صورتی که اختلالی در عملکرد آن به وجود بیاید کل بلوک موتور به مشکل می‌افتد. این فقط شامل کار نکردن موتور نیست. اگر این قطعه سر جای خود نباشد و یا به دلیل کهنه بودن دچار کشش بیش از حد شود، پیستون به سوپاپ‌ها برخورد می‌کند. کج شدن سوپاپ‌ها و احتمالاً آسیب جدی به سرسیلندر اولین عوارض بروز چنین حادثه‌ای است. این یکی از نکات طلایی برای خرید خودروی دست دوم است؛ یعنی چک کردن صحت و سلامت کار کرد آن. شاید این تسمه نسبت به ظاهر خود قیمت بالایی داشته باشد و با اضافه شدن اجرت، عملاً هزینه تعویض آن بالا برود ولی در نظر داشته باشید که پاره شدن تسمه تایم شما را در موقعیت تعویض کل موتور قرار می‌دهد که از نظر هزینه‌ای اصلاً قابل قیاس با این لاستیک نیست.
تکنسین‌ها اغلب به رانندگان خودروهای معمولی توصیه می‌کنند که هر 60 هزار کیلومتر اقدام به تعویض تسمه تایم کنند. در حالی که زمان تعویض تسمه تایم رابطه نزدیکی با سبک رانندگی و نحوه تعویض دنده دارد. به صورتی که اغلب در خودروهای اتوماتیک حسب اعتبار و کیفیت برند این زمان طولانی‌تر است. برخی از کره‌ای‌ها تا 96 هزار کیلومتر اجازه رانندگی دارند. برخی خودروهای آلمانی این زمان را تا 160 هزار کیلومتر افزایش داده‌اند.
شاید شما تسمه تایم را در زمان مناسبی تعویض کرده باشید ولی بنا به دلایلی این تسمه در حال از بین رفتن باشد ولی شما از آن خبری نداشته باشید. با چند راهکار ساده می‌توانید از بروز یک حادثه دردناک و هزینه‌زا جلوگیری کنید. ابتدا دنده‌های تسمه تایم را با دست و چشم بررسی کنید. در صورتی که دنده‌ها خرده شده باشند، زمان تعویض آن به‌سرعت فرا رسیده است. افزایش نامتعارف دور موتور، سر و صدای بی‌مورد در زمان استارت و خروج دود بیش از حد از اگزوز می‌تواند از علایم اولیه نقص در کارکرد تسمه تایم باشد.
نویسنده: نیما حدادی